Goede gesprekken en lastige keuzes. Zo laat het opstellen van de burgerbegroting door de inwoners van Heeten zich in een notendop samenvatten. Zaterdag 19 juni was het zo ver: de inwoners konden samen kiezen waarvoor ze extra geld willen inzetten, en waarvoor – eventueel – minder.
Tastbare invloed
Onder het motto ‘Heeten Durft’ en met een paar jaar gedegen voorbereiding is het maken van de burgerbegroting in het najaar gestart. De burgerbegroting is een initiatief van Plaatselijk Belang Heeten in samenwerking met de gemeente Raalte. Een primeur in Overijssel, in het bijzonder omdat het initiatief vanuit de inwoners zélf komt. Uitgangspunt is dat meer en direct tastbare invloed op de leefomgeving meer betrokkenheid geeft. Door een laagdrempelige aanpak willen de initiatiefnemers ook mensen bereiken die zich normaal minder snel laten horen. Zelf besluiten geeft inwoners inzicht in hoe gemeentelijke besluitvorming werkt, waar en hoe het geld besteed wordt en welke keuzes dat oproept. Dat leidt, zo is de verwachting, tot meer begrip tussen inwoners en politiek.
Vier voorstellen
Alle Heetenaren tussen 8 en 108 konden meedoen. Eerst door ideeën in te dienen voor wat zij belangrijk vinden voor het dorp. Daaruit zijn uiteindelijk vier concrete voorstellen tevoorschijn gekomen: een klim- en klauterpad voor de speeltuin aan de Johannalaan, het vergroenen van het schoolplein, het versneld vervangen van de toplaag op de populaire wandel- en fietspaden rond Heeten en een digitaal dorpsplein. De inwoners hebben deze voorstellen tijdens een (digitale) bijeenkomst op 29 mei samen besproken. Op 19 juni konden 50 van hen via een stemming beslissen of en hoeveel geld ze aan de voorstellen wilden toekennen.
Financiële ruimte zoeken
Er was in ieder geval een bedrag van 2000 euro beschikbaar, door de werkgroep Heeten Durft hiervoor in het experimenteerbudget eenmalig vrijgemaakt. Bovendien – en dat was een nog niet eerder beproefd idee – kregen de inwoners de mogelijkheid om binnen de gemeentebegroting wat extra geld te vinden. Dat kon op verschillende manieren: inwoners nemen zelf bepaalde taken van de gemeente over (bijvoorbeeld groenonderhoud). Het vrijkomende geld kunnen ze dan toekennen aan een of meer voorstellen. Ze kunnen er ook voor kiezen de gemeente bepaalde taken niet of minder te laten doen, bijvoorbeeld een speeltuin sluiten of openbaar groen minder intensief onderhouden.
Stap te ver
Zoeken naar die extra financiën bleken de Heetenaren toch een hele lastige opgave te vinden. Enerzijds konden ze de consequenties van bepaalde keuzes niet voldoende overzien. Anderzijds was er schroom om keuzes voor een ander te maken. Bijvoorbeeld voor het sluiten van een speelplek terwijl niet alle gebruikers aanwezig zijn. En taken overnemen van de gemeente: wie zou dat dan moeten doen – en dan ook nog voor een langere periode? De meeste aanwezigen bleken al zeer actief te zijn als vrijwilliger en vonden dat ze ook op dit punt niet namens anderen konden kiezen. Deze en andere vraagstukken leidden tot intensieve en constructieve gesprekken waarin ook al snel weer werd nagedacht over alternatieve oplossingen. Zelf schuiven in de begroting vonden inwoners op dat moment dus nog een stap te ver en zo was er uiteindelijk 2000 euro te bestemmen.
Hoge gunfactor
Het stemmen gebeurde met behulp van fiches met een waarde van 40 euro per stuk. Iedere deelnemende inwoner kreeg er zes om naar eigen inzicht aan een of meer voorstellen te besteden. Een voorstel moest wel een minimaal aantal stemmers en fiches ontvangen om daadwerkelijk geld te krijgen. Uiteindelijk kregen alle voorstellen een bedrag, met het klim- en klauterpad als ‘winnaar’. Ook nu bleek kiezen lastig – of de wederzijdse gunfactor was gewoon hoog. Wel willen de inwoners met de gemeente nog eens nader bekijken of er rond het beheer van speeltuinen extra middelen te vinden zijn voor de initiatieven van de inwoners. De toegekende bedragen zijn uiteindelijk niet zo groot en zeker niet voldoende voor realisatie. Tegelijkertijd is het geld ook niet meer dan opstap naar het aanboren en bundelen van de kennis en energie van de inwoners in co-creatie met de overheid.
Studio Vers Bestuur volgt het traject met de burgerbegroting in Heeten in het kader van leren en delen. Andere kernen en gemeenten in Overijssel kunnen immers hun voordeel doen met de ervaringen in Heeten. Nu al benieuwd? Kijk op Heeten Durft – Niks te bange!
Onderschrift: Heetenaren van alle leeftijden konden met behulp van fiches geld aan verschillende voorstellen toekennen. Foto Alex Witteveen Fotografie – Heeten
